چطور از لوله‌های خون‌گیری به‌درستی استفاده کنیم؟ راهنمای جامع برای پرسنل آزمایشگاه
۱۴۰۴-۰۲-۰۴ ۱۴۰۴-۰۲-۰۴ ۱۸:۵۵چطور از لوله‌های خون‌گیری به‌درستی استفاده کنیم؟ راهنمای جامع برای پرسنل آزمایشگاه
چطور از لوله‌های خون‌گیری به‌درستی استفاده کنیم؟ راهنمای جامع برای پرسنل آزمایشگاه
متن سربرگ خود را وارد کنید
استفاده صحیح از لوله‌های خون‌گیری یکی از بخش‌های حیاتی در فرآیند تشخیص‌های آزمایشگاهی است. هرگونه خطا در انتخاب یا استفاده نادرست از لوله می‌تواند منجر به نتایج نادرست و حتی خطر برای بیمار شود. در این مقاله، به بررسی اصول علمی و استانداردهای بین‌المللی برای استفاده صحیح از لوله‌های خون‌گیری می‌پردازیم
انواع لوله‌های خون‌گیری
در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، لوله‌های خون‌گیری بر اساس رنگ درپوش، نوع ماده افزودنی و کاربرد طبقه‌بندی می‌شوند:
•درپوش قرمز: بدون ماده افزودنی – برای آزمایش‌های سرولوژی و بیوشیمی.
•درپوش آبی: حاوی سدیم سیترات – مناسب برای تست‌های انعقادی مثل PT و PTT.
•درپوش سبز: هپارین – برای آزمایش‌هایی که نیاز به پلاسما دارند.
•درپوش بنفش: EDTA – برای CBC و شمارش سلولی.
•درپوش زرد (ژل‌دار): دارای ژل جداکننده – برای بیوشیمی با جداسازی سریع سرم.
ترتیب صحیح خون‌گیری (Order of Draw)
یکی از مهم‌ترین نکات برای جلوگیری از آلودگی متقاطع مواد افزودنی، رعایت ترتیب مناسب خون‌گیری است. مطابق با توصیه CLSI:
۱.لوله بدون افزودنی (قرمز)
۲.لوله لخته‌گیر ژل‌دار (زرد)
۳.لوله انعقادی (آبی)
۴.لوله هپارینه (سبز)
۵.لوله EDTA (بنفش)
۶.سایر لوله‌ها مثل فلوراید سدیم (طوسی)
اشتباهات رایج و راهکارهای پیشگیری
• تغییر ترتیب لوله‌ها: عدم رعایت ترتیب صحیح می‌تواند منجر به آلودگی متقابل و نتایج نادرست شود.
•برچسب‌گذاری ناقص یا اشتباه: اطلاعات ناقص یا نادرست می‌تواند منجر به اشتباه در تشخیص و درمان شود.
•استفاده از لوله‌های منقضی شده: لوله‌های منقضی شده ممکن است خلأ مناسب برای جمع‌آوری خون نداشته باشند.
•مخلوط نکردن مناسب لوله‌ها: عدم مخلوط کردن مناسب می‌تواند منجر به لخته شدن نمونه و نتایج نادرست شود.
نکات مهم هنگام استفاده از لوله‌ها
• حجم مناسب خون: پر کردن ناقص یا بیش از حد لوله می‌تواند نسبت خون به ماده افزودنی را تغییر داده و نتایج را مخدوش کند.
•مخلوط کردن صحیح: لوله‌هایی که حاوی مواد افزودنی هستند باید به آرامی و به تعداد مناسب چرخانده شوند (بیشتر لوله‌ها ۸–۱۰ بار).
•نگهداری صحیح: برخی از نمونه‌ها نیاز به نگهداری در دمای خاص دارند؛ حتماً دستورالعمل لوله را بررسی کنید.
•برچسب‌گذاری دقیق: نام بیمار، شماره پرونده، زمان نمونه‌گیری و نوع نمونه باید بلافاصله پس از خون‌گیری درج شود.
نکات ایمنی برای پرسنل آزمایشگاه
• استفاده از دستکش و وسایل محافظ فردی الزامی است.
•از لوله‌های شکسته یا تاریخ‌گذشته استفاده نکنید.
•در صورت تماس خون با پوست یا چشم، فوراً با محلول ضدعفونی‌کننده شست‌وشو دهید
جمع‌بندی
استفاده صحیح از لوله‌های خون‌گیری نقش حیاتی در کیفیت نتایج آزمایشگاهی دارد. رعایت ترتیب، انتخاب درست لوله، حجم مناسب، و نگهداری صحیح، همگی در ارائه نتایج دقیق و حفظ ایمنی پرسنل مؤثرند.
